Hàn Thế Trung chặn đánh

Tháng 3 năm 1130, 10 vạn đại quân Ngột Truật rút về tới Trấn Giang. Ngột Truật dự định từ Trấn Giang vượt sông rút về bắc dọc theo Vận Hà. Thế Trung mang 8000 quân ra giữ chùa Tiêu Sơn trước, tung quân chặn đánh.

Hai bên giao tranh ác liệt. Quân Kim chiến thuyền nhỏ, lại không thạo thủy chiến nên bị quân Tống đánh bại, rơi vào thế bất lợi. Có vài trăm quân người Hán lẫn Khiết Đan trong hàng ngũ quân Kim bị chết đuối[3].

Ngột Truật cho quân đi ngược về phía tây, tìm bến khác để sang sông. Hàn Thế Trung đuổi theo, bố trí lực lượng tập kích quân Kim. Quân Kim ra sức chém giết, cướp được 10 thuyền lớn của quân Tống. Ngột Truật cho quân đi dọc theo bờ sông. Hàn Thế Trung có lợi thế nhiều chiến thuyền, cũng chạy dọc bờ sông đuổi theo quân Kim, thuyền nối nhau dài mấy dặm. Quân Tống đêm đêm bơi thuyền sang khiêu chiến, quân Kim không quen sông nước phải chống đỡ vất vả.

Quân Kim ở Giang Bắc đến chi viện cho Ngột Truật nhưng bị thủy quân của Thế Trung ngăn trở. Hai cánh quân không liên kết được với nhau. Ngột Truật chạy dọc dòng sông tìm đường khác qua sông nhưng Thế Trung nhất định bám riết.

Không thể tìm ra lối về bắc, Ngột Truật sai sứ sang nói với Hàn Thế Trung xin giao lại toàn bộ châu báu lấy được ở Giang Nam nhưng Thế Trung không tán thành. Ngột Truật lại xin hiến ngựa hay cũng không được Thế Trung chấp nhận.

Hai bên giằng co vừa đánh vừa chạy, cuối cùng 10 vạn quân Ngột Truật bị Hàn Thế Trung dồn vào vũng Hoàng Thiên[4].

Đụng độ tại Hoàng Thiên Đãng

Quân Kim mắc kẹt trong vũng, quân Tống chặn ở ngoài. Dù lực lượng đông hơn nhiều nhưng quân Kim không thể phá vây đánh ra do địa hình bất lợi.

Trong trận bao vây này, vợ của Hàn Thế Trung là Lương Hồng Ngọc cũng theo chồng xuất binh. Sử sách ghi lại rằng mỗi lần ra trận Lương Hồng Ngọc đều trang điểm thật xinh đẹp trước khi ngồi lên ngựa chỉ huy hàng nghìn quân lính, nhưng khi vào trận thì vung roi thét ngựa, dũng cảm xông vào trận địa nguy hiểm nhất. Đích thân Lương Hồng Ngọc đã ra trận đánh trống trợ oai, động viên tinh thần quân Tống.

Trong tình thế quẫn bách, Ngột Truật xin gặp mặt Hàn Thế Trung. Thế Trung nhận lời. Ngột Truật xin mở vòng vây, Thế Trung ra điều kiện:

Ngột Truật không thể chấp nhận điều kiện đó nên đành quay vào vũng Hoàng Thiên. Vài ngày sau Ngột Truật lại xin gặp mặt Thế Trung. Do hai bên lời qua tiếng lại, Hàn Thế Trung tức giận định giương cung bắn. Ngột Truật thúc ngựa tháo chạy về.

Quân Kim bị quân Tống vây khốn trong vũng 40 ngày[7]. Ngột Truật không tìm ra được kế gì để phá vòng vây của quân Tống. Mãi sau, trong quân Kim có một người Mân (vùng Phúc Kiến) hiến kế cho Ngột Truật:

Ngột Truật theo kế đó làm, sai quân theo dòng cũ của sông Quán Hoa, cho quân sĩ đào ngày đêm một con kênh dài 30 dặm thông đến Tần Hoài. Tháng 4 năm 1130, con kênh đào xong, quân Kim theo đó thoát ra khỏi vũng Hoàng Thiên ra sông Trường Giang.

Khi Hàn Thế Trung phát hiện quân Kim ra khỏi vũng, bèn mang quân đuổi đánh thì quân Kim đã đến Ninh Giang và được 2 tướng Di Thích Cổ từ Thiên Trường và Đáp Thái từ Ô Lâm tới cứu viện. Ba đạo quân Kim hợp lại đánh lui quân Tống.

Ngột Truật hợp binh với 2 tướng cùng rút từ Giang Ninh về bắc. Hàn Thế Trung mang đội thuyền lớn đón ở cửa sông, định nhân thuận dòng nước từ hai bên trái phải dìm chết quân Kim.

Trong tình thế bị vây đánh, người Mân lại hiến kế cho Ngột Truật. Ngột Truật theo kế, bèn chọn 10 lính thiện xạ ngồi lên thuyền nhỏ, bơi đến gần thuyền quân Tống, dùng tên lửa bắn cháy các cánh buồm. Thuyền quân Tống bị cháy buồm, lan ra các thuyền khác. Các thuyền lớn không thể đi nhanh được nữa, Ngột Truật thừa thế thúc quân tiến đánh, giết được 2 tướng Tống là Tôn Thế Thuần và Nghiêm Doãn.

Quân Tống bại trận, Hàn Thế Trung buộc phải lui 70 dặm trở lại Trấn Giang. Ngột Truật chuyển bại thành thắng, phá được vòng vây trở về bắc.